आतां तुम्ही कृपावंत | साधुसंत जीवलग

 आतां तुम्ही कृपावंत | साधुसंत जीवलग ||1||

 गोमटे ते करा माझें | भार ओझें तुम्हासी ||2||

 वंचिलें पायां-पाशी | नाही यासी वेगळें ||3||

 तुका म्हणे सोडिल्या गांठी | दिली मिठी पायांसी ||4||

१) “आतां तुम्ही कृपावंत | साधुसंत जीवलग”

या ओळीत तुकाराम महाराज साधुसंतांना थेट संबोधत आहेत. ते म्हणतात “आता तुम्ही माझ्यावर कृपा करणारे, दयाळू, मनाला जवळचे असे साधुसंत आहात.” येथे ‘जीवलग’ म्हणजे जीवाभावाचा, अतिशय जवळचा.
तुकाराम संतांना आपल्या जगण्यातील सर्वात महत्त्वाचे आधारस्तंभ मानतात. संतांची संगत, त्यांचा सल्ला आणि त्यांची उपस्थिती भक्ताला अध्यात्मिकरित्या उन्नत करते. म्हणूनच ते म्हणतात की तुम्ही केवळ दयाळू नाही, तर माझ्या मनाचे, माझ्या आत्म्याचे प्रिय आहात.
शरणागत भक्ताला गुरूवर, संतांवर ठेवलेला विश्वास आणि प्रेम या ओळीतून स्पष्ट दिसते.

२) “गोमटे ते करा माझें | भार ओझें तुम्हासी”

‘गोमटे’ म्हणजे नम्रपणे, प्रेमाने, कळकळीने. तुकाराम म्हणतात “माझे ओझे, माझे भार, माझी चिंता आणि माझे दुःख तुम्ही तुमच्या कृपेने हलके करा.”
साधक जेव्हा संतांकडे येतो तेव्हा त्याच्याकडे मनातील अज्ञान, भीती, वासना, दुःख, संदेह अशी अनेक ओझी असतात. संत ही ओझी स्वतः पेलत नाहीत, पण भक्ताला योग्य मार्ग दाखवून त्याला त्याच्या ओझ्यातून मुक्त करतात.
या ओळीत तुकारामांची पूर्ण शरणागती दिसते. ते स्वतःला एका लहान मुलासारखे समजतात आणि संतांना त्यांच्या पालकांच्या रूपात.

३) “वंचिलें पायां-पाशी | नाही यासी वेगळें”

या ओळीत तुकाराम सांगतात “तुमच्या पायाशी (तुमच्या चरणी) जे काही ठेवले आहे, समर्पित केले आहे, ते माझ्यापासून वेगळे नाही. तेच माझे आहे.”
येथे ‘वंचिलें’ म्हणजे ठेवलेले, अर्पण केलेले, समर्पण.
तुकाराम म्हणतात माझे मन, माझी मनेच्छा, माझी ओळख, माझी भक्ती सर्व काही तुमच्या चरणी अर्पण केले आहे. ती वस्तू माझी आणि तुमची अशी वेगळी राहिलेली नाही.
ही ओळ भक्ताच्या पूर्ण समर्पणाचे प्रतीक आहे “मी आणि माझे सर्वकाही तुम्हाला अर्पण केले आहे.”

४) “तुका म्हणे सोडिल्या गांठी | दिली मिठी पायांसी”

या शेवटच्या ओळीत तुकाराम अत्यंत मधुर आध्यात्मिक अनुभव व्यक्त करतात.
“सोडिल्या गांठी” म्हणजे सर्व गुंतागुंती, अहंकार, शंका, भीती, मोह, मत्सर ही आतली मानसिक आणि आध्यात्मिक ‘गाठी’ त्यांनी सोडून दिल्या.
जेव्हा माणूस अशा गांठी सोडतो, तेव्हा त्याचे मन हलके, शांत आणि निर्मळ होते.
त्यानंतर तुकाराम म्हणतात “मी तुमच्या पायाशी (चरणी) मिठी मारली आहे.”
ही मिठी म्हणजे भक्तीतील परमसंयोग पूर्ण आत्मसमर्पण, प्रेमपूर्ण जवळीक आणि दैवी एकरूपता.
याचा अर्थ:
मी आता संसाराच्या बंधनांत अडकलेलो नाही; मी तुमचा झालो आणि तुम्ही माझे.